LỜI TỰA - THƠ TÌNH XUÂN DIỆU

LỜI TỰA - THƠ TÌNH XUÂN DIỆU

Nnay từ buổi đầu bước chân vào làng thơ, Xuân Diệu dường như đã chọn cho
mình một tôn chỉ: sống để yêu và phụng sự cho tình yêu! Phụng sự bằng trái tim yêu nồng cháy, bằng cuộc sống say mê và việc hăm hở làm thơ tình! Xuân Diệu ví mình như một con chim hay hát.

Tôi réo rắt chẳng qua trời bắt vậy.
Trước kia Nguyễn Công trứ nói:
Trời ban ta, đất chở ta
Trời đất sinh ra, nguyên có ý,

Thì quả vậy. Trời đất sinh ra thi sĩ Xuân Diệu trên xứ sở hữu tình này để ca hát về tình yêu – cái đề tài mà từ ngàn xưa người Việt Nam chúng ta đã say mê một cô nàng đội gạo:

Sư về sư ốm tương tư

Ốm lăn ốm lóc cho sư trọc đầu

Vì Xuân Diệu sống hết mình cho tình yêu cộng với bài thơ thiên phú, lại gặp buổi “gió mưa Mĩ”, những khát vọng yêu đương của trai gái được tháo cũi sổ lồng, cho nên trong thơ tình của Xuân Diệu có tiếng máu dồn mạnh trong huyết quản, có dòng nhựa sống tràn trề mảnh liệt của cả một thế hệ đang việt nam dậy.

Có những vần thơ được viết ra cách đây hơn nữa thế kỉ mà đến nay vẫn còn khiến chúng ta bàng hoàng vì sự mới mẻ và táo bạo của nó:

Với trăm ma, tôi hẹn những mười nguyền

Những Tây Thi, Lộng Ngọc, những Điêu Thuyền.

…

Hồn đông thế, tôi sợ gì cô độc?

Ma với nhau thì ôm ấp cùng nhau…

Cái “nhân bản yêu đương” trong thơ tình xuân Diệu thật là nồng cháy và bền bỉ cho đến tận lúc nhà thơ của chúng ta nhắm mắt xuôi tay!

Nửa thế kỉ thơ tình Xuân Diệu là một quá trình khám phá không ngừng vào cái thế giới kì diệu của tình yêu.

Thuở ban đầu thường chỉ là thứ tình yêu thực ít, mộng nhiều:

Chúng tôi lặng lẽ bước trong thơ
Lạc giữa niềm êm chẳng bến bờ…

Thế rồi, mộng như sương sớm, tan dần dưới ánh nắng ban ngày, và đến giữa trưa thì chỉ còn lại cuộc đời thực! Xuân Diệu, với trái tim yêu

như điên dại, tiếp tục khám phá với cái tình yêu thực ấy. Té ra chẳng cần phải là thứ tình yêu đầy bảo táp, đầy kịch tính hoặc đầy nước mắt, mà là thứ tình yêu chồng vợ rất mực “đời thường” nhưng son sắt, đạt tới sự hòa hợp vô cùng du dương. Xuân Diệu chứng minh cho chúng ta thấy rằng đó chính là một thế giới vô cùng đẹp đẽ, vô cùng thánh thiện, vô cùng mê li nếu chúng ta biết nhìn nhận và thưởng thức nó!

Trên thế giới hiếm có một nhà thơ nào mô tả tình cảm vợ chồng, mô tả người vợ yêu của mình một cách tinh tế và sâu sắc như Xuân Diệu. Có thể nói: cái gì tình yêu có thì thơ Xuân Diệu có, Từ những khát khao cuồng nhiệt đặc trưng của tình yêu trai gái:

Ôi mắt của người yêu, ôi vực thẳm!
Ôi trời xa, vừng trán của người yêu!
Ta thấy gì đâu sâu sắc yêu kiều

Mà ta riệt giữa đôi tay thất vọng

Những ghì xiết say xưa:

Hãy sát đôi đầu!
Hãy kề đôi ngực!
Hãy trộn nhau đôi mái tóc ngắn dài
Những cánh tay! 

Hãy quấn riết đôi vai! 

Hãy dân cả tình yêu lên sóng mắt!

Hãy khăn khít những cặp môi gắn chặt.

Những thương yêu trìu mến:
     Anh quạt cho đôi tay 
    Anh hằng ngày yêu mến, 
    Anh quạt đôi lòng mày

    Sáu năm nay quyến luyến.

Rồi những tôn thờ sùng bái:

           Từ lúc yêu em ngay sau buổi gặp đầu tiên

           Anh đã tạc hình ảnh của em trên nền thương nhớ

          Ở đâu có nhớ thương, anh đã đặt tượng em vào đó.

Những lo âu mất mát:

Nếu ngày nào em hết ở cùng anh Nếu đến khi anh không còn em nữa Anh biết tạc đâu ra người như thế?

Và bất chợt, một cơn đau khủng khiếp:

       Tại em cố chấp, Tại anh đã mất

       Con đường đi tới trái tim em!
       Anh đã giết em rồi, anh vẫn ngày đêm yêu mến 
       Em đã giết anh rồi, em vứt xác anh đâu?

Phát hiện đắt nhất của Xuân Diệu chính là sự khẳng định rằng: cây tình yêu giữa cuộc đời thực, sẽ mãi mãi xanh tươi, còn những thứ “tình” được nặng ra từ lí trí khô cứng hoặc từ mộng mị sẽ lụi tàn, xám xịt!

Và quả là như vậy. Xuân Diệu không còn nữa nhưng cây tình yêu trên mảnh đất này có hư hao đi chút nào như tình yêu muôn thuở? Trong khi nhà thơ, ở một cõi khác, có thể đang ôm ấp những hồn ma xinh đẹp nào đó, thì ở trên thế giới này, những chàng trai, những cô gái, những cặp tình nhân, những cặp vợ chồng đang sống, đang cảm xúc, và hưởng thụ tình yêu sống động và bất tuyệt!

KIỀU VĂN (Biên soạn)

Hãy để cho tôi được giả từ 

Vẫy chào cõi thực để vào hư

Trong hơi thở chót dâng trời đất 

Vẫn cứ si tình đến ngất ngư…

XUÂN DIỆU